Evolutie van voortbeweging

Onze dromen met Marsman over de toekomst van de Zaanse mobiliteit bleek aardig te kloppen met de visie van twee verkeerskundigen tijdens een avond van Zaanse Geluiden op 15 maart 2018.

 

Denkend aan Zaanstad zie ik linten en dijken
Melkschuiten door kavelsloten. Alles is te bereiken
met paardenkracht en fietsend langs kanalen
wordt de mens in beweging gebracht
Met de wind in de zeilen steeds sneller op volle
stoomkracht. Sprintende treinen denderen door alle bariërres
Breken de ozonlaag
De aangelegde snelwegverbanden gedrenkt in fijnstof
leiden tot een groot verkeersinfarct. Stilstand
De reanimatie is niet geslaagd
Evolutionair wordt de mens vertraagd

Beweeg in stilte
Neem plaats
Uw werkplek is een cocon
Verticale tuinen overwoekeren
Verschoonde lucht
Met de hand bosmaaien
Elektrisch fietsen figuren
Sturen over padenstructuur
Toekomst en nu
Water en vuur
Straks glijdt dit papieren bootje
Over Zaanijs
Definitief relatief is een definitie
Roltrappen brengen u tot het hoogste
Platvorm in Babel
Dadel pluk
Fruitig voorgevoel
Uitgekomen
Bouwplannen meegenomen
zwevend buiten dromen

Denkend aan Zaanstad zoef ik zwijgend over het snelfietspad
van A naar B zonder hijgen, elektrisch aangespoord
worden de boodschappen op bestelling door drones bezorgd
word ik circulair zeeziek in een zonaangedreven achtbaan
schiet als een kogel uit een luchtbuks door
zure melkwegen onder de grond. Van Tapsloot
naar het Noordzeekanaal in zes seconden zet ik
mijn benen in de uitverkoop

Zijn onze mensen nog mensen?  
Wanneer zij automatisch leven.  
Emoties opgegeten door het wezen
Buiten het aardse
Bestaan zonder grenzen
Sombere voorspelling
Vaag geraaskal
Gratis ingewanden te grijp
Val in eigen zwaard
Ten aanval!
Metalen vruchten plukken
Voor altijd rijp
Zijn we soms al tot robots ontwikkeld?
Iedere stap geruisloos dichterbij
Terug naar Marsman
Duistere eeuwen beschreven
Opeens verlicht in tijd

Dromend van Zaanstad zien we
Groen in sloten, blauwe luchten zonder
fijnstofwolken binnen loopafstand
Tekstballon blaast twee-traps-raket
Zeepsopbel tot wereldwonder
Beweging weer in gang gezet
toen de vooruitgang verdween
en als het toch weer even wennen is

hebben wij benen te leen

De beren zijn los

Een gedicht geschreven na het bijwonen van een debat met Zaanse politieke partijen. Verscheen ook op de nieuwssite De Orkaan.

De beren zijn los!

Met honingzoet grommen storten ze zich op het koekhappen
met handen op de rug gebonden likken ze elkaar de vingers af
zonder elkaar te verwonden. Scheidslijnen verkleinen
tussen oude en jonge wijnen

Het is een transparant klimaat-, energie en CO2 neutraal debat
Circulaire politiek. Hergebruik van rooksignalen in een vieze stad
Snijd die koek maar scherper, dat geeft minder kruimels
Versterk de stellingen met grondig bodemonderzoek
naar de funderingen van partijprogramma’s

Met Zaanse allure groener gezonder. Samen werken, samen leven
Samen sterker in een streek, begrensd door de som van CO2 remissies
Eén auto + één auto = één of twee te veel?
Investeren in saneren of het als feit accepteren?
Excuus vinden in het groenparkeren?
Mosterdgas komt na de maaltijd
Het is levenslang leren

Balanceren op sociale scheidslijnen. Arm, rijk, laag of hoog opgeleid
Doelmatig diversiteit forceren op basis van ongelijkheid
als wonen tussen servet en tafellaken niet te betalen is
is dweilen met de gaskraan open. Close the tap!

Planeetbrede visie onder het gemeentelijke dak
waar burgers het spreekgestoelte beklimmen
Integere participatie door interruptie met eigen stem
Klare taal die zich niet laat gijzelen door
een ghostwriter met gevoel voor ironie en
politiek belang achter het digitale behang
waar samen werken, samen leven, samen sterker
ook samen bestrijden, confronteren en blokkeren is

Buiten de grenzen van debat is er zicht op de ‘unplugged’ versies
Kinderen met vrolijke buttons, kekke gekleurde jassies
bij de kapper met een te hoge haargrens, jongeren met een woonwens
overkokende instructies op inductie en altijd maar op de fiets
onbevangen zoete broodjes smerend
zonder blad voor de mond
Net mensen. Burgers. Beren

©Ellis van Atten

Poëziepret, jonge dichters en een bibliotheek @ Pascal Zuid

Wekenlang schreven leerlingen van de eerste klassen van VMBO Pascal Zuid in Zaandam gedichten. Stadsdichter Ellis van Atten mocht een hele ochtend lezen, luisteren én de nieuwe bibliotheek openen. Een verslag én gedichten!

Voordat de klassen binnenkwamen, had ik al heel wat gedichten kunnen lezen en bekijken bij de expositie. Uiteenlopende onderwerpen, verschillende stijlen met prachtige vormgeving in een smaakvol ingerichte klas vol feestelijke confetti.

Onnodig zenuwachtig klommen ze één voor één op het zeepkistje voor de klas, elke leerling droeg één gedicht voor. Ultrakorte elfjes, ingewikkelde rondelen, grappige limericks wisselden elkaar af. Oma’s en opa’s zijn belangrijke mensen in het leven van jonge mensen, dat is mij wel duidelijk geworden. De liefde en soms ook het gemis, spatte er van af. Dieren passeerden de revue; hamsters, katers en paarden. Sport. Games en internet. Na een ontroerend gedicht over een echtscheiding van ouders vergat ik te klappen, de tranen stonden in mijn ogen. Daarna kon er weer gelachen worden om een scherpe observatie over leraren die commanderen. Meer foto’s en gedichten zijn te vinden op de facebookpagina Stadsdichter075.

Tijdens deze ochtend werd de nieuwe bibliotheek van de school geopend. Aan mij de eer linten door te knippen én een podium te delen met zes leerlingen tijdens de officiële bijeenkomst.

Voor de bibliotheek schreef ik een gedicht:

Schoolbibliotheek

Hier wonen woorden in meterslange kasten
Gevangen gedachten tussen de kaften
strak op rij gezet. Schrijvers en titels
geordend op alfabet
 
Woordenwerelden achter rechte ruggen
wachten op de hand die ze pakt. Wachten
op de reis naar een schooltas, naar een kamer
naar liggen naast een mobiel in stilstand
 
Pas als ogen over de bladzijden glijden komt
een verhaal tot leven met de fantasie
van de lezer in de hoofdrol
 
Hier wonen woorden in meterslange kasten
wachten werelden waar je even wonen mag
vrij van dagelijkse zorgen en gedachten

Ellis van Atten, stadsdichter Zaanstad

februari 2018

 

Literaire Salon: Nescio

Stadsdichters Jeroen van Leeuwen en Ellis van Atten lieten zich voor de Literaire Salon van 4 februari 2018 in het Zaantheater inspireren door het werk van schrijver Nescio met een knipoog naar vogelschilder Rein Stuurman. En met geluidjes.

 

Zijn leven een gedicht

Dralende dolende dromer in driedelig grijs
draait kaarten op kantoor, verhaspelt teksten
stuurt, schuurt en verwoordt natuur tussen grauw en groen
De zin van korte zinnen in spreektaal geschetst
Gedragen wintervacht op volle waarde ingeschat
Nadat de auteur bevroor, verloren lezers het vlies
Kijken van Muiden naar Ransdorp en terug
onder schitterende teere lucht
het ware leven

Zien is kennen
Oosterse oktobermaan schijnt door nevel in India
over brede wegen en vele bomen. In gebroken tijdsloten
springen met polsstok over sloten. Het stroomt vanzelf
opgelost in wind naar gelinieerde velden met woorden
Overdraagbaar beeld zet  tijd stil in kwajongensdromen
Verlangen naar vrij vrolijk zonder fronsrimpels
in lichtmetaal kraakwater. Muggen dansen in de zon
Gevallen bladeren composteren en conserveren
het jongetje onder een steen

Zien is kennen
Verbazing in verhalen van vogelvrije fantasie. Pionier
over een schaakbord zonder hokjesgeest
Hemelbestormer, wereldwandelaar door het wijde veld
De dieren menselijk in dit kleverige leefgebied waar
steden opdoemen. Ze fokken maar raak!
Het bijgeloof van reisgenoten vluchtig in rook opgegaan.
De laatste ademtocht van tollende toeschouwers
Afstandelijk onbeschreven zachtmoedigheid
Is een dagboek gemeenschappelijk grondbezit?
Ik weet alles

Ik weet het niet
Zien is kennen

Dichtertje worden en dan hard vallen in titanenstrijd aan
tafel gedekt door den Uitvreter. Herkauwde frases verlegd
Geef hem geen vinger is een vuistregel. Huisregel:
Krakende karigheid bij het krieken van de dag
Bescheiden boekhouding bijhouden van het Nederlandse landschap
Hersenspinsels in papieren muren opgesloten
Als dit geheim verraden wordt, ligt het karakter bloot
Analogieën gestolen. Schoonheid zichtbaar
Wij nemen zijn hand
Is zien kennen?

Zijn leven een gedicht

Ik ben een terugkijker

Wie geeft antwoord op de laatste vragen?

Ik weet het niet
Schrijft u over mij maar weinig tot niets

Carry van Bruggen en Jacob Israël de Haan

De Literaire Salon van ‘Mens, durf te lezen’ op 19 november 2017 stond in het teken van Carry van Bruggen en Jacob Israël de Haan. Broer en zus, geen tweeling, beiden geboren in 1881, beiden schrijvers, beiden leefden ze een bijzonder leven. Hun jeugd brachten ze door in Zaandam. De stadsdichters lieten zich inspireren, schreven samen, Jeroen van Leeuwen maakte er met Mark Nieuwenhuis, trompettist en componist een bijzondere muzikale voordracht van.

Tot het einde en weer terug

 

Een dorp in Drenthe met woeste grond vol heide

Verplaatst voor sompige velden

Waar men palen laat heien

Op te bouwen

Dit gezin was bindend, afwijkend

Licht schijnsel boven zilveren kandelaren

Gezien door beslagen brillenglazen

 

Een afstand overbruggen tussen

dag en nacht, licht en donker, vroeger en nu,

man en vrouw, binnen en buiten

is schrijven tussen huisje en sloot

is tijd verdrijven met hink-stap-sprong

is verschil bedrijven

Jij bent anders dan ik

 

Een meisje is geen jongen

Ik brei tegendraads

Net als jij pleeg ik verzet

tegen de verwachting

Wij zijn gelijk

 

De verwachting rook ik uit met een sigaret

koket geknepen tussen mijn gelakte nagels

verjaag ik de mannen uit mijn leven

terwijl jij ze streelt en ook uit

de hof van Eeden wordt verdreven

 

Pathologisch afwijkend leven

is vechten met engelen op Jacobs ladder

door vader voorgezongen

 

Onderbuikgevoel

Ruggen staan stevig

In een bronzen boekenkast

Wonen bevroren bijen bezig

Weemoed komt goed van pas

Het Volk verbrak de relatie

Zion aan de Zaan

Het geopende hart klopt in operatie.

 

De schrijvers schreven tot de minderheid

Het was vaak

Te veel

Overschreeuwd door een zwijgende meerderheid

Normen en waarden

Stormen verwaaien

1881-1881-1881-1881

 

Afwijken is voldoen aan de verwachting

De traditie hebben we steeds weer in vlam gezet

 

Jouw kaars is als eerste met geweld uitgeblazen

de mijne zachtjes ingeslapen

We vierden ieder maar een half feest

samen één

Wij zijn anders en gelijk

 

 

 

 

 

 

 

De Zaanse Geschiedenis

De tweede editie van de Zaanse Geschiedenisquiz vond plaats op 31 oktober 2017 in het Zaantheater. Een leerzame, gezellige en spannende avond, georganiseerd door het Gemeentearchief Zaanstad, het Zaantheater en de Vereniging Zaans Erfgoed. De stadsdichters Jeroen van Leeuwen en Ellis van Atten verdiepten zich ook in de Zaanse Geschiedenis en schreven.

 

Een Zaanse Geschiedenis

Noordse wind gaat liggen
Plat op haar rug
In dit blubberig land viert het feest zichzelf ..in samenspraak met Osiris
Groeipijn aan natuurlijke oevers stroomt over toekomst die hier is
Wilde bloemen bloeien in het zilveren zoemen
Benoemen van totale ontwikkeling in verwildering
Zes eeuwen voor het begin van een jaartelling
Weinig werd overgeleverd ondanks de kunst van verhalen vertellen
Wij graven zonder woorden naar nederzettingen
tussen de zeeklei, leem en veenpakketten.

Potscherven van vergeten bewoners
bewijzen bestaan achter strandwallen
Schreeuwende zeemeeuwen vliegen
langs oevers van een veenriviertje
en broeden op het oer IJ
gescheiden van de zee
Waterverplaatsingen, volksverhuizingen
de Romeinen namen deel
Bewoning langs drassige wildernis
woest moeras en vormend veen
Sporen in slotenpatronen

Woest stuwt een storm het IJ tegen Assendelver Zeedijk
Kolkend blauw met witte koppen tot in Beverwijk
Ogenblikken bevroren en traanden maanden
Weinig bronnen bestaan over de West-Friezen en Saenden
Lang geleden werd oud leven toegedekt met nieuwe bodemlagen
Ontginningen door dempen, dijken aanleggen en bomen zagen
Knotwilgen als obelisken, ridders zijn strijders te paard
Boeren verhandelen voedsel op markten van tijdelijke aard
We zijn vertrokken op een vloot vlotten achter de rest aan
Plannen bedacht als vlam in de pan door de machtige Banne van Westzaan

Van hout zaagt men boten, haringbuizen varen uit
Fluitschepen trekken door Zaanse Straten naar de Oostzee
Daar hijst men de spek op aan karnaten, eet men scheepsbeschuit
De bedrijvigheid groeit, maar levens gaan verloren
Ook de walvis wordt met de dood bedreigd
Een graf wordt niet gegraven
het water wel uitgediept tot grote havens
Het monster is tot leven gewekt
In pakhuis de Vrede gelegd
Overslag tot aan vandaag

Veenpolder drassig land vastgeklonken op palen,
zaagmolens draaien en malen
Het zijn houten motoren
Een gezegde zacht uitgesproken in Nauerna met Zaanse neurie
bleek later een spreekbeurt over de Spaanse furie
De laatste jury staart verbaasd maar spreekt niet.
Stil staren naar voorbijflitsende lichtjaren op een racefiets

Fabrieken stomen de Zaanstreek op met zelfgebouwde machinerie
laten rijst, meel, cacao en koeken van de band rollen
Bouten, moeren en slijpende tollen vormen metaal tot kanonnen
Voor de oorlogsindustrie is economie de munitie
Draaiende treinsporen botsen met de vaart
Ondergronds reist de tijdlijn
tussen werk en thuis
tussen metropool en groene dorpen
tussen toen en nu ligt tijd en geld
Goed bewaard?
Over honderd jaar volgt nieuwe interpretatie
Wat je nu doet is morgen geschiedenis
wie wint of verliest is een tijdelijk inzicht

Sporen in de modder, woorden vol gedonder
De oorlog
Ooit begonnen
Nooit gewonnen
100 seconde verloren binnen een eeuw uitgeluid
Wanneer monumenten spreken. Een vliegenier gered
Op bankjes liggen dromen over de bankier van het verzet
Zweef vertraagd door zijn straat linksaf door de laan der vrijheid
De recente historie vertoont kenmerken van een ijstijd
Messteken in hartverscheurende treurige episoden
Mensen, kinderen aanbaden verdwenen goden

Meer arbeid dan mensen in een samengesmolten stad
trekt werkers van ver met handen uit de mouwen
Spaghetti en broodjes döner overgoten met lawaaisaus vullen
de toch al volle maag. Stadsgrenzen worden verplaatst
De Zaankanter heeft kleur gekregen – is meer dan groen
na volksverhuizingen. De geschiedenis herhaald vooruitgeschoven
is nooit afgelopen

Alles groen als gras blijft zoals het vroeger was
Zoals het vroeger was, is het nog steeds
Geschiedenis leeft
Lichtjaren
bakens maken in de Zaanse aarde
kriskras verdwalen over paden, straten waren nog water
Gisteravond spreekt zich uit in onbeantwoorde quizvragen

Ellis van Atten & Jeroen van Leeuwen, oktober 2017

 

Burgemeester Zaanstad krijgt beschuit met huisjes

Zaanstad heeft een nieuwe burgemeester. De Zaanse Stadsdichters Jeroen van Leeuwen en Ellis van Atten schreven een gedicht ‘Beschuit met huisjes’ en droegen die tijdens de installatie op 27 september 2017 voor. Hun voordracht is terug te zien op de website van Gemeente Zaanstad – na ongeveer 33 minuten! De stadsdichters genoten van de voorpret, de voordracht, het feestje en kijken uit naar wat burgemeester Jan Hamming voor gemeente Zaanstad gaat betekenen.

 

 

 

 

 

Cultuur in Zaanstad

Donderdag 6 juli 2017: Een bijeenkomst georganiseerd door Gemeente Zaanstad met partners in cultuur. CULTUUR IN ZAANSTAD: voorsorteren op de toekomst. De stadsdichters schreven samen een gedicht, pasten het tijdens de discussie nog aan en klommen op de zeepkist.

Cultuur op de Zeepkist

Boven op de zeepkist gestapt
Schreeuw en spreek met verstand
Cultuur is geen business plan

Knappe koppen met de grote K clusteren ideeën bij elkaar
cultiveren kunstig de poldercultuur in het Zaanse groen
Het domein van kunstprofessionelen en amateuren
opent de deuren voor wie het nodig heeft op recept
Genezing wetenschappelijk bewezen wordt met muziek ingezet
Sociaal bewegende klanken klinken door in een ander domein
De kunst is geen pillenfabriek, wel een alternatief medicijn
dat aftakeling stopt in het brein en het bloed sneller laat stromen
in creativiteit kunnen alle elementen van het leven samenkomen
Jongeren rappen curatief ouderen de eenzaamheid uit
‘Dag jongen, fijn samen muziek te maken en
Een breder publiek te raken.’ Cultuur stroomt

Vanuit drassig moerassige velden stroomt cultuur uit de kelder.
Vurig menselijke wensen herkenbaar door rookmelders.
Scanners en antennes zenden vele evenementen over

de stedelijke grenzen zo verbeteren successen.
Zevende hemel ligt hiernaast op de zaanse schans.
Ganzenbord uit de put grijp gewoon de laatste kans.
Maak een handstand en wees gelukkig in deze stad.
Met het hart op de juiste plaats..dus nu weet je dat. Het klopt Het klopt.

Zaanstad verhoogt de hoogste lat door verder te leren.
Soms is het ongewoon, een kwestie van experimenteren.
De stem terug bij de Hembrug maakt verbale munitie.
Innovatieve denktanken werken op intuïtie.
Uitwisseling van gevoel in beeld door deze taal.
Stromend water, de stroom geladen tot over het Noordzeekanaal.

Van kinds af aan verbonden door cultuur. Muzikaal geheugen zo lang geduld duurt.
Voorkomt dat nieuwe ouderen vereenzamen.
Leven doen we niet alleen, leven doen we samen.

Boven op de zeepkist gestapt
Schreeuw en spreek met verstand
Cultuur is geen business plan
Maar leeft en kleeft in de hand
Van artiesten en kunstenaars
Met aparte streken
Penselen schilderen plaatjes
Vol van deze hartekreten

Koninginnen, paarden en lopers blazen enthousiast van de toren
Bouwen spelverdelend luchtkastelen met toekomstmuziek
Trappelen voorgesorteerd achter haaientanden om voorrang te verlenen
aan participerende pionnen die het echte spel van cultuur spelen
Zij – onbevangen zonder regie – zijn het zuurstof in het water
De fotosynthese in het groen. De kunstkatalysators
Mannen in pakken op maat, vrouwen in hun sluiers
Meisjes op klompen, jongens van de straat
Stuiterende peuters, baby’s in de luiers

Boven op de zeepkist gestapt
Schreeuw en spreek met verstand
Cultuur is geen business plan

Maar leeft en kleeft in de hand
Van artiesten en kunstenaars
Met aparte streken
Penselen schilderen plaatjes
Vol van deze hartekreten

2017-09-10T20:43:06+00:00 Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Plat Polderland Poelenburg

Maandag 22 mei 2017: Een debatavond van architectuurplatform Babel over de ruimtelijke toekomst van Poelenburg en de rol van bewoners in wijkcentrum de Poelenburcht. Ellis van Atten schreef hiervoor een gedicht.

Plat Polderland Poelenburg

Ooit werd de Zaanse horizon naar het oosten verlegd

De laatste molen verplaatst, plat polderland verparkt ingepakt

Het water werd opgestuwd en verder weggestuurd

Waterkeringen Gouw, Weer en Watering begrensd

door straten. Waar ooit watergangen stroomden

werden duizenden huizen gebouwd, gekocht en gehuurd

Plat polderland, groene stadsrand werd bemenst

Kinderen speelden met bouwzand

Zonder oude molen wordt door torens wind gevangen

alleen de naam verraadt verleden dat ook heden maalt

een vogelaar zag al snel kansen verbleken

in vermengde geuren, kleurt opgroeiend verlangen

naar eigen stad, naar eigen park in eigen hand

De jeugd heeft de toekomst en is hier neergestreken

Een beetje vloggen, een beetje hangen

en dan hondsbrutaal verbaal in het NOS journaal

Poelenburg is zijn eigen stad ontstegen. Integraal

bundelen krachten, laat niemand zich hinderen

door één beeld. Hoezo mislukte integratie?

Hier ontstond het Nederlandse woord van het jaar

We polderen Babylonische spraakverwarring

mengen culturen tot een nieuwe natie

en schrijven samen ons eigen verhaal

In Poelenburg spelen onze kinderen

In een wijk, in een park, in een stad

in plat polderland met een gouden rand

De Ros

Op 21 mei 2017: Vandaag gaat het LOS in de ROS, met een draaiorgel, de drummers van Kalentura, de mannen van het Kapiteinskoor en het nieuwe Rosmolenwijkgedicht ‘De Ros’ van onze nieuwe stadsdichter Jeroen van Leeuwen! Het buurthuis voelt vandaag even als het centrum tijdens de lancering van MijnRosmolenwijk.nl Maar vanaf nu dus ook centraal op het wereldwijdeweb!

 

De Ros

Mag ik even de aandacht?

Nou, even dan..

Meester Jan bouwde zonnestraal-straten in schaduw van de Zwaardemaker.

Laten we  een praatje maken over de vroegere oevers van de Zaan.

Raadsels vol verbazing over rood paardenhaar daar in een molen teruggevonden.

Buurt van bevrijding zonder handen op een rug gebonden.

Vroeger werd de oost- met de westoever door een café-brug verbonden.

Goud is de koperen weerkaatsing van gezond licht.

Heel langzaam gerenoveerd ging weer de wond dicht.

Ronddolend door de Rosmolen, bezorg mooie enveloppen als een postbode.

Gekleurde geuren, knof- en bieslook, kamperfoelie voelsprieten van vertrouwen.

Binnenstebuiten hier blijft de kruidenier klanten houden.

Fabrieken werden complexen vol startende mensen in appartementen,

te koop voor een vast bedrag en rente.

Van arbeiderswijk tot bar weinig strijd , tevreden leven in vredestijd.

Tijd vliegt vleugels hebben greep op de  bewoners.

Tussen toen en nu loopt een dunne streep door de gewoontes.

Ronddolend door de Rosmolen, bezorg mooie enveloppen als een postbode.

Liefdesbrieven voor een buurt met karakter ingeprent.

Tussen de rivier, de Bernardbrug het in ’t Veldpark in gerend.

Daar vond ik dit gedicht op de grond.

Er stond: Rosmolen buurtplatvorm, de cirkel is rond.

 Jeroen van Leeuwen 2017

2017-09-10T20:49:24+00:00 Nieuws Stadsdichters Zaanstad|