Gedichten Ellis van Atten Archieven - De Zaanse Dichterskring

Februaristaking – Op een dag breekt het

Op een dag breekt het

Op een zeker moment breekt het

en kruipen angst, woede en ontzetting

uit het ei. Krokussen steken de kop op en kleuren de

zwarte aarde om de vorst uit de grond te verdrijven

Tussen de kleine getypte letters

schreeuwt een handgeschreven protest

Staakt! Staakt! Staakt!

Het pamflet verspreidt zich als een

olievlek. Als teken van verzet

wordt het werk neergelegd

Alles staat stil

Geen tram rijdt

geen kraan loopt

Fabrieken en machines zwijgen

De arbeiders – de mensen – komen op stoom

De massa marcheert van Dam naar Dam

De massa scandeert en strijdt

tegen de beperkte houdbaarheid

van menselijkheid.

Het was 1941

De krokuskoppen waren kansloos in

bevoren aarde. Inkt droogde op,

stemmen werden gesmoord. Het

protest werd gebroken. De vijand

bleef moorden

Ondergronds smeulde het, wortelde weerstand

en bleef de aarde in beweging. Want – hoe dan ook –

op een dag breekt het en kruipen liefde, vrede en

rechtvaardigheid uit het ei.

Het is 2021

Krokussen, tulpen en narcissen steken hun koppen

op en kleuren onze wereld. Wij zijn vrij

Schreeuw het uit!

En verzet je tegen alles wat tegen mensen lijkt te zijn

Breek als het nodig is – ook al zijn de signalen klein

ZaanPride: Zie je?

Zie je?

Op het eerste gezicht is een bos

groen en overal hetzelfde

Maar als je er midden in staat

je oog laat rondgaan, zie je het! Zie je het?

Het ene bos heeft blad, het andere naalden

of lange lianen. Er zijn bomen met vruchten:

zoetsappig, scherp stekelig of ruw

in vele kleuren en smaken

Toch stroomt door iedere boom levenssap

waardoor ze groeien en de hemel aan

kunnen raken

Vogels hebben allemaal vleugels

toch is de ene vogel de andere niet,

de één start kaal en de ander met dons

Er zijn zwemmers, lange afstandvliegers,

bidders en hardlopers. De ene zingt,

de ander kwaakt, kukelt of klopt

tegen holle basten van bomen

Toch beginnen ze allemaal in een ei

en krabben zich – als ze groot zijn –

tussen de veren

Op het eerste gezicht lijken ze niet op elkaar

Mensen verschillen van kleur, van bouw,

van geslacht, van haar, van seksuele voorkeur

Ze zingen met hoge stemmen of juist hele lage,

bewegen vloeiend, zwevend als danseressen

of zijn houterig als marionetten

Mensen lijken niet op elkaar

totdat je er tussen gaat staan

en om je heen kijkt. Zie je?

Alle mensen bewaren hun hart

op dezelfde plek. Soms is het verborgen,

nog niet ontdekt. Maar ieder kloppend hart

tikt tegen de ruwe bast tot sappen gaan stromen

de bladeren zich ontvouwen en reiken

naar de hemel, waar alle kleuren

een plek zoeken in de regenboog.

Wat lijken we op elkaar! Zie je?

Ellis van Atten 2020-06-20T07:26:04+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Estafette van de kortste nacht

De kortste nacht dwingt de langslaper
tot haast. Hoe snel kan hij in het land
van dromen belanden?
Van maan tot maan liegt het
een waaktoestand. Een wende
valt op niemand te verhalen.
De nachtwaker staat met één voet in de dageraad
In het donkerste van de nacht
en wordt door die gedachte al
aan het wankelen gebracht.

Maar nee, zegt de geest van de slaap,
ik laat me niet opjagen. Kijk dan, de sterren!

Via de mail geschreven door dichters van de Zaanse Dichterskring.

Joke Kaviaar, Vera Jongejan, Martha Schaap, Mandy Pijl en Ellis van Atten

Ellis van Atten 2020-06-18T10:23:26+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Gedichten Joke Kaviaar, Gedichten Mandy Pijl, Gedichten Vera Jongejan|

Kristallnacht – Meer dan glas

Zaterdagavond 9 november 2019 was de herdenking van de Kristallnacht in 1938, georganiseerd door het 4-5 mei comité van Zaanstad.

Een avond met muziek van Bouk Bouwmeester, een documentaire, een gesprek met Erik Schaap van het Discriminatiebureau Zaanstreek Waterland en gedichten van Gerrit van den Nieuwendijk, Hans de Roo en stadsdichter Ellis van Atten. Het gedicht van Ellis lees je hier:

Meer dan glas

De angst tussen haar tanden

knarst harder dan het glas

onder haar voeten

In de koude hand van moeder

balt zij haar drijvende knuist

De kinderen waar ze gisteren mee speelde:

vandaag vreemden

En op straat klinkt een lied dat

zij niet mee kan zingen,

niet kan overstemmen

Geluidsgolven breken tegen haar borst

Hartslag ontregelt. De wereld. Chaos,

waarin het ritme van de marcheerders

met onverwachte precisie

het kind tussen de ogen raakt

met scherpe messen

Waar licht aan het plafond hing,

gaapt nu een gat naar boven:

grauwe sterrenhemel,

zonder slaap, zonder dromen

Matrassen met ruggen tegen de muur

Gesloten ogen. Het kind ruikt rook

Vuur

Overal vuur

Het smeult na waar wetteloze wolven

hun vette vingers drukten op Thora-rollen

Herschreven boeken slaan

de grond weg onder haar voeten

Het kind is offer, lam voor de slacht

Melk wordt met haar bloed opgedronken

Druiven worden gebroken voor zure wijn

Onder de stampende laarzen

breekt meer dan glas

Op het perron staat een moeder

met lege handen

De trein rijdt

Het kind zwaait en vangt scherven

©ellis van atten

Ellis van Atten 2019-11-10T10:40:19+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Kinderzwerfboeken in Poelenburg

Boeken kun je prima delen! In Poelenburg werd de komst van vier nieuwe kinderzwerfboekstations gevierd met een officieel openingsfeest. Een wethouder, kinderen, een goochelaar en heel veel boeken. Stadsdichter Ellis van Atten mocht er een gedicht bij schrijven en laten horen. In de Zaankanter een mooi verslag, hieronder het complete gedicht.

Zwervende boeken

Er zijn zwervers op dit station
met dikke jassen van gekleurd karton
Ze zijn dik, dun, nieuw en soms tot op de draad versleten
met gevouwen bladzijden, krassen en gescheurde regels

Er zijn zwervers op reis door Nederland
Ze gaan van hand tot hand tot hand tot hand
naar huizen, scholen, dorpen en steden
en ook in Poelenburg zijn ze neergestreken

Heb jij ze al gezien? Heb jij ze al gelezen?

Er zijn zwervers met alleen maar woorden
Er zijn zwervers met heel veel plaatjes
en er zijn zwervers met allebei

Het zijn allemaal zwervers met mooie verhalen
met ernstige, vrolijke, grappige praatjes
Ze zijn soms verdrietig en dan weer helemaal blij
Net zoals mensen en net zoals jij

Als je een zwerver meeneemt in jouw hand
en je gaat lezen, kom je thuis in een ander land
waar echt alles kan

Vaar op een wolk, vind een brief in een fles
Klim in een boom tot aan de sterren. Neem hapjes van de maan
Word zelf een prinses. Dans met banaan. Wilde dieren praten
Een auto met benen. Een vis die kan vliegen
Een gevecht met gevaarlijke piraten

In boeken kan alles, echt alles bestaan
Jouw gekste dromen lijken dan even
ECHT waar!

De zwerver – of zeg maar: het zwervende boek –
kan bij jou blijven wonen of verstoffen in een hoek
of kan verhuizen naar een leesgierige buur
en jij kunt op dit station weer op zoek
naar een nieuw leesavontuur

Ellis van Atten 2018-12-19T23:53:32+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Lintjesregen

De dag voor Koningsdag maakten de stadsdichters deel uit van een mooie traditie. De Lintjesregen. Voor de acht gedecoreerden was het een verrassing. Stadsdichters Jeroen van Leeuwen en Ellis van Atten verdiepten zich in de traditie, schreven een gedicht en hadden het voorrecht deze voor te dragen in de raadzaal.

Wie draagt het land waarin wij wonen?

De kroon onschendbaar vaak elders op zijn troon
belegt boterhammen ceremonieel op een basisschool
laat land besturen over aan het kabinet
Een echt paleis heeft twee verschillende kamers
sinds de Verlichting ontstaan
Dit is het land
waarin wij wonen

Provinciaal gedeputeerd gekozen staten aangevoerd
door een commissaris prinsgezind, spinnen draden
plaveien wegen, heien regels, bouwen bruggen
tussen dorpen, steden en landelijk beleid
wandelen door tijd tussen Den Haag en uw stad
Dit is de provincie
waarin wij wonen

Glinsterende slingers om de ambtsketen rusten
op brede schouders van de burgemeester
Wakend over veiligheid, blik gericht
op actualiteit en criminaliteit. Op locatie koffie drinken
knippen in linten en spelden pinnen met erecode
voor een heldere blik op de dagelijkse dingen
Dit is de stad
waarin wij wonen

Bezige bijen, belangeloze inzet, vangnet, kloppend
hart van het werkvolk, zoemen zachtjes tot de korf
wordt opengezet. Imker met open ogen, open oren
geeft met gesloten mond wijze honingraat
in een gefluisterd briefgeheim aan de koning

Maanden onderweg geweest, verwachtingsvolle dracht
Burgemeesterstempels, commissarishanden schudden
Een kind is ter wereld gebracht. Roze wolkenwevers
laten lintjes regenen over ingezetenen
De kroon in volle glorie door onderscheidende kracht

Het heeft de koning behaagd
te tekenen met ridderlijke ganzenveer
omdat hij weet

Wie het land draagt
wie de stad maakt
waarin wij wonen

Ellis van Atten 2018-04-26T16:47:52+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Gedichten Jeroen van Leeuwen, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

De schoolmeester

Cor Bruijn, schrijver van streekromans of literatuur? Schoolmeester of ook kind gebleven? Wat hij schrijft, spreekt tot de verbeelding. Ook bij Ellis van Atten en Jeroen van Leeuwen, die als Zaanse stadsdichters, een gedicht over hem schreven voor de Literaire Salon op 15 april 2018 in het Zaantheater.

De schoolmeester

Tussen de muren van het klaslokaal vormen
kinderen het toneel voor de geleerde timmerman
Aap. Noot. Mies herboren. Kinderen in een rij gevlochten
Krijt krast scherpe sporen in zachte klei. Land deint
Golvende meisjesharen in de inktpot gedoopt
Meester. Haal de kinderen in

Schenk het recept uit over zaakonderwijs
Geef een taak. Ontwaak tot ongepoleist ruwe edelsteen
door adelstand verhandeld. Eigen paden platgetreden
naar boven gewandeld. Vandaag, op de grens van
vanmorgen en middag, is een leraar geslaagd oneindig
in het scheppen van spaden in veen
het vertraagd laten bloeien
van een bloembed aardbeien

De meester vaart uit in jeugdherinneringen
Hoe hij leerde, wandelen naar Sneek. Regels aan
de lieslaarzen gelapt. Literatuur ontsnapt aan
spreektaalavonturen Hij verliest zijn hoofd in Zaanse verhalen
Het kind spreekt voor en na zijn beurt
Haalt de meester in

Tweedimensionale drukkunst laat 3D beelden
spreken in aanstekelijke plaagvonken. Zaanstreken van
straatjongens. Kinderkoren vertellen over
opa’s, oma’s in dit polderland
Suizende seizen ontwijken. Het kost de dode molen
zijn kop en kap. Vuur is aangestoken
Tijdreizen in voetsporen van verdronken vaders
Weer tot leven komen. Wonen op de Lorziezolder
Een schuur met thuiskomst in houten tempel
Werkende gezinnen van oude stempel

Verlaag platte bodems onder bruggen door
Hoge druk, de 12^e van de ketel. Het verhalende over
generaties uitgeworpen. Gefluister in de wind. Stilte
Zilt want de zee is nabij. Het bootje in de sloot verloor de onschuld
dreef af naar groot water. Vissenvangers en golventemmers gooien
liefdesnetten. Begeerte. Bloot.

Kinderen klommen uit boeken tot
boomlange jongens en meiden
Zie ze sprongen door tijden weggecijferd door
canon-makers. Wat ervaren wij van het water-varen?
Over het plafond deze daken schakelstroom door pannen en goten
Hoge spanning vergroten geeft schokken
Schoolbelresonantie van de scheepsklokken

In de vitrinekast verstoft tussen vaantjes en bekers
de oorkonde. Schitterend de voorjaarszon op een plein
Wonderlijk verborgen hoofdpersoon
speelt luchtgitaar met fietsende voeten
Voor de marktkoopman een grote onbekende
Scheepje danst op de sokkel der kennis
Literatuur met labelnaam gestopt
in een hokje met weerhaakjes gepropt

De meester is ingehaald door zijn auteur
oude geurboeken lezen
zo bladert hij door toekomstbeelden

Ellis van Atten 2018-04-15T11:25:53+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Gedichten Jeroen van Leeuwen, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|

Raadgedicht

Bij de installatie van de gemeenteraad van Zaanstad op 29 maart 2018 mochten de stadsdichters Jeroen van Leeuwen en Ellis van Atten enkele woorden spreken. Een hele eer.

Een Raadgedicht

In de ongedempte gracht spiegelen
gezichtsvertoningen om de macht
Pain de campagne met bubbelchampagne
aan de man gebracht met kleine verschillen
tegen elkaar afgezet.Vergroot zichtbaar
in lokaal debat. Een vraag speelt op:
wilt u meer of minder kleine partijen in Zaanstad?

Meerkeuzevrijheid viert hoogtij in laag land
Oude koeien uit een sloot bij twijfel aan de waterstand
om zegeningen te hertellen. Vertrouwen komt te voet
en stijgt stevig in het zadel, maar teugels vieren moet
Diversiteit dwingt uitverkorenen in een poldermodel

Liberaal, conservatief, progressief, lokaal
doorbrekend, democratisch, confessioneel en sociaal
Constructrieve poldercoalitie en dito oppositie
gebundeld in de Zaanse raadzaal

Gezocht naar goede adviezen voor een wijze raad.
Door transparantie geen denken aan verraad.
Dan is hier de raad van verzet.
In het verzetten van bergen werk.
Zo verzetten we onze zinnen door zingeving.
Bestuurslichaam binnen het bindweefsel.
Bloeitijd van indirecte democratie.
Geen directie van een multinational in de hoogste schaal.
meer trots op de eer van dit gezicht regionaal.

Betrokken, bevlogen bewonersafvaardiging met lef
achter het stuur in wisselende weersomstandigheden
Ongenuanceerde fatsoenlijkheden bevriezen en ontdooien
in deze stad met een grote groene bek, rekbaar
zijn de grenzen van het Zaanse hart als het water
aan de lippen staat van burgers en buitenlui
Dan zet deze stad de sluizen open
Voor iedereen is plek

Diversiteit bevorderen door vele belangen te dienen.
Voor de mensen.
ideologieën vloeien in elkaar over tot bont gekleurde compromissen.
Laten we ons zo min mogelijk vergissen tijdens het beslissen. Verlicht door juiste kennis van de Zaanstreek.
Waar het water spiegelt alsof het zichzelf aankeek.
Besluiten nemen over sloten dempen en het bouwen van luchthuizen. Verkeerslichten knipperen geruisloos toch overstemmen we duizenden auto’s die suizen. Het luistert nauw.
Construeer naast woningen busbruggen over snelfietspaden
Referenda in volle agenda’s waar we selfies maken.

Beeldspraak vertalen in lange zinnen
Helderheid scheppen met een komma hier en daar
In die pauzes luisteren naar geluiden in de wind
Voetstappen over Zaanse schelpenpaden
door polders, langs dijken en kades
fluisteren verlangens van de zwijgzamen
die hun stem verloren in de kantlijn

Formeel op formulieren, informeel na een debat samenkomen.
Respecteer een andere mening zonder cirkelzaag in bomen, wortels voor houvast zijn heipalen in zompige gronden. Design een nieuwe skyline in de volgende ronde. Tegengestelde krachten bij het krieken van de dag kunnen eenheid vormen tot positief gezag met gemeenschappelijke prestaties
Voor poëtische zinnen zoek plantsoenplekken vol inspiratie

Via een degelijk gecontroleerd proces
is Zaanstad met zakelijke installatietechnieken
in uw handen gelegd. Openbare belangenbeharting
Eervolle functie. Grote verantwoordelijheid
Onze felicitaties voor deze democratie
en u veel succes en plezier gewenst

Ellis van Atten 2018-04-02T10:31:22+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Gedichten Jeroen van Leeuwen|

Partijprogramma lijst 17 Stadsdichter075

Stadsdichters Jeroen van Leeuwen en Ellis van Atten schreven een partijprogramma voor een fictieve Zaanse politieke partij.

Zaanse Politieke Poëzie

Hier volgt een uitzending in de zendtijd van Zaanse politieke partijen
Uuuuh Zaanse Poëzie

Contractueel is onze neutraliteit vastgelegd
Wij hebben ons daarbij neergelegd want
het ontbreekt ons aan politieke ambitie
we delen slechts onze poëzie

Daarom geven wij u: Lijst 17

Stadsdichter075
met vier programmapunten

Poëzie is van ons allemaal en ideaal als gemeenschappelijke taal
Politieke boodschappen
in ambtelijke idiomen uitgesproken
Veelkleurige vijver
waar talen en dialecten samenkomen
Stormen in een glas vol oneliners
Emotioneel beladen. Politiek bewogen
woorden gewogen op de schaal
van de dichter brengen
witruimte tussen regels
Spreken is zilver
Zwijgen blanco instemmen?
Of tijd om te luisteren?
Dat is klatergoud

Poëzie is geschikt om de Zaan en andere kloven te overbruggen
Verstaan. Bruggen slaan
zonder blauwe plekken
Stevige bezems vegen
werelden in de Zaan
Breed palet. Kleurenvlekken
Rare kwasten. Eigenheid
Authentieke fantasten
Taal. Kunst. Cultuur
Lijm en schuurpapier

De stadsdichter wordt gekozen door de participerende Zaanse burger
Op het pluche zetelt goede raad
In konijnenvacht
De hele nacht gewacht
op de eerste filosofische trein
Ook ik heb een stem
Maak gebruik van rechten
Kies voor verdoving
Kies voor verstand
Het volk in achterkamers
Leest boeken
Recht uw rug
Blijf vechten
voor idealen
Arbeidersklasse klimt binnen één nacht
Tot op de top van Randstad
stilte voor glaswater-storm
geblazen bubbels koolzuur
Hoe werkt de geclusterde cultuur?

Politiek moet op rijm! Met wat er leeft in de Zaanse maatschappij
Politiek bewusteloos-
Er zijn een hoop mieren
Die zich verstoppen, wie is geklopt.
Duw die lijst.
Gebiedende wijs-heid
In debat
in het dorp
in de stad
Zaans de stem
Breng kolkende cultuur lokaal
Nachtegaal bezingt een vroeger klaslokaal
Uit deze rode rivier
Stroomt pracht en praal
Over de slootkant
Vertelt men een machtig verhaal

Volg Jeroen voor rijm en alliteratie, lange woordenstromen zonder spaties
Volg Ellis voor de vrouwelijke touch en de praktische organisatie
Voor wat betreft de politiek, krijgt u van ons maar één advies
Luister vooral naar uw eigen stem
Dat is ware poëzie

©Jeroen van Leeuwen & Ellis van Atten

Ellis van Atten 2018-04-02T10:42:42+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Gedichten Jeroen van Leeuwen|

De beren zijn los

Een gedicht geschreven na het bijwonen van een debat met Zaanse politieke partijen. Verscheen ook op de nieuwssite De Orkaan.

De beren zijn los!

Met honingzoet grommen storten ze zich op het koekhappen
met handen op de rug gebonden likken ze elkaar de vingers af
zonder elkaar te verwonden. Scheidslijnen verkleinen
tussen oude en jonge wijnen

Het is een transparant klimaat-, energie en CO2 neutraal debat
Circulaire politiek. Hergebruik van rooksignalen in een vieze stad
Snijd die koek maar scherper, dat geeft minder kruimels
Versterk de stellingen met grondig bodemonderzoek
naar de funderingen van partijprogramma’s

Met Zaanse allure groener gezonder. Samen werken, samen leven
Samen sterker in een streek, begrensd door de som van CO2 remissies
Eén auto + één auto = één of twee te veel?
Investeren in saneren of het als feit accepteren?
Excuus vinden in het groenparkeren?
Mosterdgas komt na de maaltijd
Het is levenslang leren

Balanceren op sociale scheidslijnen. Arm, rijk, laag of hoog opgeleid
Doelmatig diversiteit forceren op basis van ongelijkheid
als wonen tussen servet en tafellaken niet te betalen is
is dweilen met de gaskraan open. Close the tap!

Planeetbrede visie onder het gemeentelijke dak
waar burgers het spreekgestoelte beklimmen
Integere participatie door interruptie met eigen stem
Klare taal die zich niet laat gijzelen door
een ghostwriter met gevoel voor ironie en
politiek belang achter het digitale behang
waar samen werken, samen leven, samen sterker
ook samen bestrijden, confronteren en blokkeren is

Buiten de grenzen van debat is er zicht op de ‘unplugged’ versies
Kinderen met vrolijke buttons, kekke gekleurde jassies
bij de kapper met een te hoge haargrens, jongeren met een woonwens
overkokende instructies op inductie en altijd maar op de fiets
onbevangen zoete broodjes smerend
zonder blad voor de mond
Net mensen. Burgers. Beren

Ellis van Atten 2018-04-02T10:21:32+00:00 Gedichten Ellis van Atten, Nieuws Stadsdichters Zaanstad|